เพลงเดี่ยว หมายถึง เพลงประเภทที่กำหนดให้เครื่องดนตรีชนิดใดชนิดหนึ่งบรรเลงเพลงเครื่องเดียว เป็นการแสดงความสามารถในการบรรเลงของนักดนตรีแต่ละคน มักจะเลือกเอาเพลงที่มีเสียงครบ ๗ เสียงเพราะเพลงไทยบางเพลงมีเพียง ๕ เสียง จึงไม่เหมาะกับการบรรเลงเดี่ยว เพลงเดี่ยวหรือการเดี่ยวด้วยเครื่องดนตรีมีหลายแบบ คือ การเดี่ยวด้วยเครื่องดนตรีชิ้นเดียวตลอดเพลง
เช่น ซออู้ ใช้เพลงแขกมอญ หรือเพลงกราวใน เพราะเป็นเครื่องดนตรีที่มีเสียงทุ้มเสียงใหญ่ ซอด้วง
ใช้เพลงเชิดนอก
เพลงพญาโศกฯ เพราะเป็นเครื่องดนตรีที่เสียงแหลมเล็ก นอกจากนั้น เพลงเดี่ยวที่นิยมกันทั่วไป
ได้แก่ แขกมอญ สารถี พญาโศก ลาวแพน นกขมิ้น เชิดนอก กราวใน ทะยอย อาหนู อาเฮีย แป๊ะ การเดี่ยวด้วยเครื่องดนตรีแต่ละชิ้นในวงดนตรี มักจะเป็นวงปี่พาทย์ และเริ่มด้วยปี่ใน ระนาดเอก ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ระนาดทุ้ม ตามลำดับ ส่วนจะบรรเลงเพลงใดก่อน ขึ้นอยู่กับความพร้อมของนักดนตรีที่ร่วมวงกันอยู่ รวมทั้งสถานการณ์ในขณะนั้นเป็นส่วนประกอบด้วย เครื่องดนตรีอื่นๆ ที่บรรเลงร่วมกับการเดี่ยว ได้แก่ กลองสองหน้าและฉิ่ง
|
